Đáp ứng của mô quanh răng với lực chỉnh nha| ARRASMILE
Kỹ thuật chỉnh nha bao gồm rất nhiều loại thiết bị khác nhau, mắc cài và khay trong suốt. Mặc dù có sự khác biệt về chất liệu nhưng chúng đều được dùng để tác động và điều chỉnh lực lên răng và các mô quanh răng. Những lực này tác động lên hệ thống xương ổ răng, làm cho răng di chuyển. Một lực chỉnh nha tối ưu sẽ kích hoạt phản ứng tế bào một cách tối đa và giúp tăng tính ổn định của mô.
Các mô quanh răng
Sự di chuyển của răng là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự thay đổi của lợi, dây chằng quanh răng (PDL), cement, xương ổ răng về mật độ tế bào và khả năng tái cấu trúc của chúng.
Nướu
Thành phần chính của lợi là mô liên kết, bao gồm các sợi collagen, các nguyên bào sợi, dây thần kinh và chất nền. Nguyên bào sợi có vai trò tạo ra nhiều loại sợi khác nhau, đồng thời cũng tham gia vào quá trình tổng hợp chất nền của mô liên kết. Các sợi collagen thực chất là các bó sợi gồm các siêu sợi collagen rất nhỏ được sắp xếp theo các hướng nhất định và được chia thành các nhóm sau: sợi tròn, răng – nướu, răng – màng xương và sợi xuyên vách. Sợi collagen với khả năng đàn hồi giúp duy trì cấu trúc của chỗ tiếp giáp răng – lợi.
Dây chằng quanh răng
Dây chằng quanh răng có đường kính khoảng 0.25mm, là mô liên kết mềm, giàu mạch máu bao quanh chân răng và đi vào hợp với chân răng tại xương ổ răng. Các sợi (fibres) quanh răng thật sự, hay còn gọi là các sợi chính, phát triển cùng với sự mọc của răng, và thay đổi hướng liên tục trong quá trình này. Khi các răng di chuyển sát vào nhau, chúng tạo thành một liên minh được định hướng. Các bó sợi đơn lẻ có cấu trúc dạng gợn sóng, cho phép các răng di chuyển trong vị trí cho phép (tính di động sinh lý). Sự hiện diện của PDL là thiết yếu đối với việc di chuyển của răng trong điều trị chỉnh nha.
Phản ứng của mô đối với các lực chỉnh nha, bao gồm sự huy động tế bào và chuyển dạng collagen, diễn ra chậm hơn một cách đáng kể ở người già so với trẻ em và người trẻ. Cement là một mô chuyên hóa bao phủ bề mặt chân răng. Nó không có mạch máu, không có thần kinh, không tái tạo, và đặc trưng bởi sự đóng cặn liên tục trong suốt cuộc đời.
Trong quá trình hình thành chân răng, cement đầu tiên (nguyên thủy) được hình thành. Sau khi răng mọc và đáp ứng với chức năng sinh lý, lớp cement thứ hai được hình thành và trái với lớp cement thứ nhất, có chứa tế bào. Trong quá trình hình thành liên tục của lớp cement đầu tiên, một vài trong số các sợi collagen chính trong phần PDL liền kề chân răng được bao trọn và khoáng hóa.
Xương ổ răng
Các mỏm xương của ổ răng tạo thành và hỗ trợ ổ chứa răng, bao gồm phần bên ngoài và các lớp vỏ xương cứng, xen giữa là các phần xương xốp.
Phần xương xốp bao gồm các đơn vị xương, cấu trúc của các đơn vị này một phần được quyết định bởi di truyền, một phần là dưới tác dụng của các lực mà răng đón nhận trong quá trình thực hiện chức năng hoặc điều trị chỉnh nha. Sự di chuyển của răng theo hướng vào giữa hay ra xa can thiệp vào phần xương xốp với khả năng tái tạo nhanh, trái với sự di chuyển theo hướng về phía môi hoặc về phía lưỡi, ảnh hưởng tới phần vỏ xương mỏng và có nguy cơ gây khuyết xương.
Di chuyển sinh lý của răng
Phản ứng của mô không chỉ xảy ra trong quá trình chỉnh nha mà còn trong quá trình mọc răng và phát triển của hàm. Khi răng di chuyển, chúng di chuyển cả các sợi trên ổ răng đi cùng, dẫn tới sự tái cấu trúc PDL và xương ổ răng. Răng di chuyển từ phía thành xương có tạo cốt bào (osteoblast) tới thành xương gồ ghề nơi có hủy cốt bào (steoclast).
Di chuyển của răng do chỉnh nha
Về cơ bản không có sự khác biệt đáng kể nào trong phản ứng của mô đối với sự di chuyển sinh lý của răng và di chuyển của răng trong quá trình chỉnh nha. Tuy vậy, trong quá trình điều trị, răng bị di chuyển nhanh hơn, do đó sự thay đổi của mô quanh răng dưới tác động của các lực chỉnh nha biểu hiện rõ rệt với quy mô rộng hơn. Khi tác động một lực lên răng, gây nên một phản ứng ở mô xung quanh đó, dẫn tới một hiện tượng là “sự di chuyển của răng do chỉnh nha”.
Sự tác động của lực lên răng sẽ tạo nên sự chuyển động của nó, điều này phụ thuộc vào kiểu, độ lớn, hướng và thời gian tác động lực. Tuy nhiên, từ một lực chỉnh nha dẫn tới một phản ứng sinh học ở các mô quanh răng không liên quan đến các thụ cảm thể cơ học các tế bào xương. Một phản ứng viêm vô khuẩn là yếu tố khởi đầu sự di chuyển của răng. Phản ứng của mô trong quá trình này là yếu tố cơ bản để đưa ra các nguyên lý hóa sinh phù hợp để phòng tránh các phản ứng bất lợi của mô.
Tìm hiểu thêm:
