Sai khớp cắn hạng I – Điều trị tưởng đơn giản nhưng không phải
Sai khớp cắn hạng I là tình trạng sai khớp cắn mà ở tư thế cắn trung tâm, múi ngoài gần của răng hàm lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm trên khớp với rãnh ngoài gần của răng hàm lớn vĩnh viễn thứ nhất hàm dưới, tương quan xương hai hàm bình thường, nhưng các răng phía trước lệch lạc ảnh hưởng tới thẩm mỹ và chức năng.
I. NGUYÊN NHÂN
1. Các rối loạn trong quá trình phát triển
– Thiếu răng bẩm sinh.
– Bất thường hình thể răng.
– Thừa răng.
– Răng mọc lạc chỗ.
– Răng ngầm.
2. Di truyền
Biểu hiện là sự bất cân xứng giữa kích thước cung hàm và kích thước răng.
3. Chấn thương
– Tổn thương mầm răng vĩnh viễn.
– Mất răng sữa dẫn đến thay đổi vị trí mọc của răng vĩnh viễn.
– Chấn thương ảnh hưởng trực tiếp lên răng vĩnh viễn.
4. Các thói quen xấu
– Mút ngón tay.
– Đẩy lưỡi.
– Thở miệng…
II. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác định
1.1. Lâm sàng
a. Ngoài mặt: Mặt cân đối, kiểu mặt thẳng hoặc lồi. Môi có thể bình thường hoặc không khép kín.
b. Trong miệng
– Tương quan răng hàm lớn thứ nhất là loại I theo Angle
– Tương quan răng nanh loại I hoặc II
– Có thể có biểu hiện các dạng lệch lạc răng:
+ Răng mọc chen chúc, răng mọc ngoài cung, hoặc xoay, hoặc kẹt.
+ Khe thưa giữa các răng với các mức độ khác nhau tùy trường hợp: Có thể do bất cân xứng kích thước răng và cung hàm, hoặc có răng thừa hoặc thiếu răng, hoặc có phanh môi bám thấp.
– Có thể có khớp cắn sâu.
– Độ cắn trùm tăng.
– Có thể đường cong Spee sâu.
– Có thể có cắn hở.
– Có thể có cắn chéo.
– Có thể có vẩu răng hai hàm.
– Có thể thiếu răng trên cung hàm hoặc còn răng sữa quá tuổi thay.
– Có thể có răng mọc lạc chỗ.
1.2. Cận lâm sàng
– Mẫu hàm thạch cao
Tương quan răng hàm lớn thứ nhất loại I.
– X quang
– Trên phim sọ nghiêng (Cephalometrics)
+ Tương quan xương hai hàm loại I:
+ Số đo góc ANB: 0 < góc ANB< 2.
+ Chỉ số Wits bình thường.
– Trên phim toàn cảnh Panorama
Có thể thấy hình ảnh răng thừa, răng ngầm, lệch lạc răng, thiếu răng, Odontoma…
2. Chẩn đoán phân biệt
– Lệch lạc răng do sai khớp cắn loại II: phân biệt dựa vào tương quan răng hàm lớn thứ nhất hai hàm trên lâm sàng, X quang.
– Lệch lạc răng do sai khớp cắn loại III: phân biệt dựa vào tương quan răng hàm lớn thứ nhất hai hàm trên lâm sàng, X quang.
III. ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc
– Tạo lập lại tương quan hai hàm lý tưởng với tương quan răng nanh loại I.
– Cải thiện về thẩm mỹ.
– Đảm bảo độ ổn định.
2. Điều trị cụ thể
a. Nhổ các răng có chỉ định nhổ
– Các răng thừa.
– Trường hợp thiếu khoảng do mất cân xứng kích thước răng và hàm.
– Răng ngầm không có chỉ định nắn chỉnh.
b. Điều trị loại bỏ các nguyên nhân gây lệch lạc răng
– Cắt bỏ phanh môi bám thấp
– Cắt bỏ phanh lưỡi bám bất thường
– Điều trị loại bỏ các thói quen xấu gây lệch lạc răng….
c. Điều trị lệch lạc răng và tạo lập tương quan hai hàm về mức tối ưu
– Gắn mắc cài
– Đi dây cung thích hợp
– Sắp xếp và làm đều các răng theo chiều đứng và chiều ngang tùy từng trường hợp:
+ Răng chen chúc: Đóng khoảng sau khi nhổ răng và làm đều các răng.
+ Khe thưa: Đóng khe thưa hoặc tạo chỗ để làm phục hình răng nếu cần.
+ Cắn sâu: làm trồi các răng phía sau, lún các răng phía trước, làm phẳng đường cong Spee.
+ Cắn hở: Đóng khoảng hở liên hàm.
+ Cắn chéo: Giải phóng điểm cản trở gây dịch chuyển chức năng, hoặc nong rộng hàm.
+ Vẩu hai hàm: Kéo lùi khối răng trước ra sau.
+ Răng ngầm: Loại bỏ yếu tố cản trở, bộc lộ răng ngầm, gắn khí cụ và đưa răng về vị trí mong muốn.
+ Răng mọc lạc chỗ: Đưa răng về đúng vị trí hoặc đổi chỗ mà vẫn đảm bảo chức năng
+ Trường hợp thiếu răng: Đóng khoảng hoặc tạo khoảng để làm phục hình.
– Hoàn thiện.
+ Điều trị duy trì.
– Phẫu thuật chỉnh hình xương hàm trên: áp dụng trong các trường hợp nặng không thể điều trị bù trừ bằng nắn chỉnh răng đơn thuần.
IV. TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
1. Tiên lượng
– Tình trạng khớp cắn loại II do quá phát xương hàm trên thường gây sang chấn các răng trước hai hàm, viêm quanh răng và có thể gây mất răng sớm, ảnh hưởng đến chức năng và thẩm mỹ.
– Nếu điều trị đúng phác đồ nói trên thì tiên lượng tốt.
2. Biến chứng
– Sang chấn các răng trước hai hàm.
– Đau khớp thái dương hàm.
– Rối loạn khớp thái dương hàm.
V. PHÒNG BỆNH
– Cần khám, phát hiện và điều trị sớm loại bỏ các thói quen xấu.
– Điều trị sớm khi bệnh nhân còn trong thời kỳ tăng trưởng.
Điều trị sai khớp cắn hạng I tưởng đơn giản nhưng để chẩn đoán đầy đủ và chính xác các yếu tố lâm sàng thì nó cũng là một bài toán khó. ARRASMILE tin rằng sau bài viết trên, quý bác sĩ sẽ có cái nhìn tổng quan hơn về loại sai khớp cắn này.
Tìm hiểu thêm:
