Tác động 2 mặt của chỉnh nha lên mô nha chu mà bất kể bác sĩ chỉnh nha nào cũng cần phải biết
Chỉnh nha sai cách được coi là một yếu tố gây bệnh vùng quanh răng. Việc tạo nên những điểm chạm sớm, sự mất song song của chân răng trong những vùng nhổ, thiếu kiểm soát viêm trong lúc di chuyển răng là những yếu tố có thể tạo nên hoặc làm nặng thêm bệnh vùng quanh răng.
Chỉnh nha là dùng lực để di chuyển răng từ vị trí sai lệch đến vị trí thích hợp để tái tạo lại cơ năng và thẩm mỹ. Các lực tác động nếu quá lớn sẽ gây tổn thương nha chu. Và trong khi các răng di chuyển (khớp cắn bị xáo trộn) lực nhai cũng gây những áp lực bất thường lên mô nha chu.
Các khí cụ cố định có khuynh hướng làm tăng các vết dính, mảng bám và gây viêm lợi do các phương pháp vệ sinh răng bị cản trở.
Khí cụ cũng gây tổn thương trực tiếp lên mô nha chu do cung lưỡi, cung vòm miệng, cung môi đè lên lợi. Vị trí đặt mắc cài không đúng sẽ gây kích thích hoặc khâu đi quá sâu xuống lợi có thể tạo nên túi lợi.
Các khí cụ tháo lắp có thể chèn ép trực tiếp lên lợi, đặc biệt là vùng lợi sát cổ răng. Các tay móc bám qua mặt nhai làm cho các răng bị tách ra và gây nhồi nhét thức ăn dẫn đến tiêu xương.
Tuy vậy, chỉnh nha nếu được làm đúng và luôn kiểm soát thì nó có vai trò quan trọng trong dự phòng và điều trị bệnh viêm quanh răng. Bệnh quanh răng và sự tiêu xương, nghiêng răng, tạo khoảng trống và cuối cùng là mất răng ở người lớn tuổi liên quan đến sự lệch lạc khớp cắn từ khi còn trẻ.
Có một số nguyên nhân gây ảnh hưởng tới vùng quanh răng cần phải được chỉnh nha như sau:
1. Răng mọc lệch lạc
1.1 Răng mọc lệch tiên phát
Răng mọc lệch tiên phát là răng mọc lệch lạc từ khi mới mọc. Tại các răng này mảng bám thường có nhiều hơn ở những răng bình thường và thường khó vệ sinh. Tuy nhiên, nếu vệ sinh răng miệng tốt thì răng mọc lệch sẽ không ảnh hưởng đến viêm quanh răng. Việc điều trị chỉnh nha đối với răng bị lệch tiên phát là dự phòng bệnh quanh răng.
1.2. Răng mọc lệch thứ phát
Do răng hàm hoặc răng tiền hàm mất sớm mà không được thay thế, các răng kế cận vùng mất răng sẽ nghiêng về khoảng trống do lực cắn. Lúc này các lực chức năng sẽ không còn phân bổ đều trên tất cả các răng dọc theo trục của nó. Mào xương ổ răng bị tiêu, mất vùng xương nâng đỡ tạo nên khoảng hở nơi các răng tiếp xúc làm các răng di chuyển. Do đó, càng làm tăng sự nghiêng bất thường của răng. Lúc này cần phải chỉnh nha để dựng thẳng lại răng theo đúng trục và khớp cắn.
2. Răng bị tiêu xương
Có nhiều nguyên nhân gây tiêu xương (mảng bám, khớp cắn, răng giả…) khi đó các răng bị lung lay, lệch trục cần được chỉnh lại cho đúng trục trước khi làm nẹp cố định.
3. Khớp cắn ngược
Cắn ngược ở vùng răng hàm hay răng cửa sẽ làm tổn thương nha chu và bị rụng răng sớm do lực cắn, nhai tác động không đồng đều trên các răng. Đặc biệt, khớp cắn ngược vùng cửa cần phải điều trị ngay do sự hư hại các mô xảy ra nhanh chóng ở vùng cửa.
4. Khớp cắn sâu vùng cửa
Răng cửa hàm dưới cắn vào vùng gót răng cửa hàm trên gây tổn thương nha chu của vùng này (tiêu xương). Lúc này cần phải vừa điều trị khớp cắn sâu (chỉnh nha) vừa phải điều trị nha chu để đạt kết quả tốt nhất. Ở trẻ em, việc điều trị khớp cắn sâu sẽ làm giảm nguy cơ bệnh nha chu sau này.
Tóm lại, điều trị chỉnh nha là cần thiết trong một số trường hợp lệch lạc khớp cắn. Nó có vai trò quan trọng trong dự phòng và điều trị bệnh viêm quanh răng. Tuy nhiên, chỉnh nha sai cách lại là một trong những yếu tố có thể tạo nên hoặc làm nặng thêm bệnh vùng quanh răng. Vậy nên bác sĩ chỉnh nha cần làm đúng và luôn kiểm soát case lâm sàng của mình sát sao.
Tìm hiểu thêm:
